Oświęcim, 30 października 2014 r.
Oświadczenie Stowarzyszenia Romów w Polsce w sprawie wydania przez Prokuratora Generalnego Andrzeja Seremeta Wytycznych w sprawie ścigania przestępstw z nienawiści w internecie.
W dniu 27 października 2014 r. Andrzej Seremet Prokurator Generalny RP wydał Wytyczne dla prokuratorów apelacyjnych w sprawach związanych z przestępstwami z nienawiści dokonywanymi z wykorzystaniem internetu (Wytyczne są dostępne na stronie Prokuratury Generalnej). Dokument ten jest kolejnym krokiem w zwalczaniu przestępstw rasistowskich i ksenofobicznych po wytycznych z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie prowadzenia przez prokuratorów postępowań o przestępstw z nienawiści.
Stowarzyszenie nasze z zadowoleniem przyjmuje kolejne wytyczne Prokuratora Generalnego. Takie stanowisko wynika z dotychczasowych niezbyt dobrych kontaktów z jednostkami prokuratury związanych z załatwianiem naszych zgłoszeń o możliwości popełnienia przestępstwa z art. 119, 256, 257 Kodeksu karnego. Praktycznie wszystkie zawiadomienia składane przez nasze Stowarzyszenie zostały załatwione odmownie tzn. postępowania (dochodzenia) zostały umorzone albo odmówiono wszczęcia dochodzenia. Zauważamy, że organy ścigania prowadziły wymienione sprawy bardzo formalnie, bez empatii dla pokrzywdzonych. Działając w ten sposób prokuratorzy znacząco poszerzyli sferę niekaralności czynów, które winny być ścigane i karane. Szczególnie dotyczyło to nienawistnych wpisów internetowych. Stowarzyszenie podkreślało w wielu wystąpieniach, że wydawane przez jednostki prokuratury postanowienia o umorzeniu postępowania lub odmowie wszczęcia postępowania stawały się dla sprawców czynów z mowy nienawiści swoistym glejtem niewinności oraz otwarciem drzwi do kontynuowania dotychczasowych nagannych czynów.
W Wytycznych Prokurator Generalny przypomina śledczym, że mowa nienawiści jest ścigana z urzędu, zaś śledczy sami powinni takie sprawy wyławiać z internetu. Prokurator ma nie tylko szukać hejtera, lecz także zastanowić się, czy do odpowiedzialności można pociągnąć właściciela strony internetowej, który tolerował wpisy. To ważne, bo zdecydowana reakcja prokuratury może spowodować, że właściciele portali sami będą usuwać obraźliwe wpisy. W chwili obecnej administratorzy stron bardzo rzadko reagują na prośby o usunięcie nienawistnego wpisu ze swojej strony. Zdaniem Prokuratora Generalnego - rola prokuratora nie powinna kończyć się na wysłaniu aktu oskarżenia lub umorzeniu śledztwa z powodu niemożności wykrycia sprawców. Powinien on informować właściciela strony, że znajdują się na niej ksenofobiczne treści. Wytyczne zawierają nadto wiele innych zaleceń dla podrzędnych jednostek.
Wytyczne są obszernym dokumentem (9 stron tekstu). Zawierają one dwadzieścia pięć zasad, których zastosowanie przez jednostki prokuratury winno mieć bardzo korzystny wpływ na funkcjonowanie mniejszości narodowych i etnicznych (a także innych) w Polsce a przede wszystkim na sprawność funkcjonowania demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji).
Z ostrożności należy jednakże zauważyć, że o wszystkim decydować będzie nie przepis (dokument), lecz praktyka a z tym w Polsce nie zawsze jest najlepiej.
Roman Kwiatkowski
Prezes Zarządu Głównego
Stowarzyszenia Romów w Polsce
