Oświęcim, dnia 31 października 2014 r.
Oświadczenie
Stowarzyszenia Romów w Polsce w sprawie wydania przez Komisariat Policji w Andrychowie w dniu 15 października 2014 r. postanowienia o umorzeniu postępowania w związku z publicznym znieważeniem grupy Romów z powodu ich przynależności narodowej poprzez odmowę obsłużenia w cukierni Catabriga oraz wyproszenie ich z lokalu.
W dniu 28 czerwca 2014 r. obywatelka polska pochodzenia romskiego, mieszkanka Andrychowa, udała się ze swoimi dziećmi do cukierni sieci „Catabriga” zlokalizowanej w centrum tego miasta, gdzie podano im zamówione lody i ciasto. Po pewnym czasie do lokalu weszła kolejna Romka z dziećmi, także mieszkanka Andrychowa, która poprosiła o podanie lodów jej i dzieciom. Jednakże w przeciwieństwie do pierwszej Romki obsługa cukierni odmówiła kolejnej klientce podania wyrobów cukierniczych uzasadniając tą decyzję brakiem posiadania przez nią karty członkowskiej lokalu oraz stwierdzeniem: „Właściciel nie życzy sobie tutaj Romów”. Następnie poproszono ja o opuszczenie cukierni, co uczyniła. Właściciel lokalu ponadto zawiadomił Policję, że w lokalu znajdują się „podejrzane osoby narodowości romskiej”.
W związku z incydentem o charakterze rasistowskim w dniu 3 lipca 2014 r. Stowarzyszenie złożyło zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej w Wadowicach o możliwości popełnienia przez właściciela cukierni Catabriga przestępstwa z art. 257 Kodeksu karnego (publiczne naruszenie praw i wolności obywatelskich).
W dniu 15 października 2014 r. Komisariat Policji w Andrychowie, działający pod nadzorem w/w Prokuratury, umorzył postępowanie w sprawie stwierdzając brak znamion czynu zabronionego. Policja stwierdziła, że Romowie „nie zakłócili w żaden sposób ładu i porządku publicznego a wyproszenie ich z terenu lokalu spowodowane było wyłącznie faktem nie posiadania przez nich kart członkowskich Clubu. Z uwagi na fakt, że lokal został otwarty niedługo przed zdarzeniem, nie było w nim umieszczonej żadnej informacji dla klientów o obowiązku posiadania kart członkowskich, personel również nie poinformował o takim obowiązku Romów korzystających wówczas z usług lokalu.”. Niezależnie od powyższego Policja postanowiła jednak wystąpić o ukaranie właściciela cukierni na podstawie art. 135 Kodeksu wykroczeń, tj. za odmowę sprzedaży towarów bez uzasadnionej przyczyny.
Analiza sprawy pozwala na wyciągnięcie kilku wniosków:
1. z ubolewaniem stwierdzamy, że po raz kolejny Prokuratura i Policja konsekwentnie odmawiają ścigania czynów przestępczych o charakterze rasistowskim i ksenofobicznym;
2. uzasadnienie postanowienia o umorzeniu postępowania o przestępstwo z art. 257 Kodeksu karnego potwierdza słuszność złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa gdyż lokal nie miał jakichkolwiek oznaczeń, że konsumpcja jest możliwa tylko za okazaniem kart członkowskich, obsłużono jedną grupę klientów bez jakichkolwiek uwag, następnie odmówiono innej grupie klientów obsłużenia tylko z powodów etnicznych;
3. sentencja postanowienia nie jest więc adekwatna do jego uzasadnienia;
4. ponieważ czyn miał charakter rasistowski (właściciel nie życzy sobie tutaj Romów – stwierdził w czasie incydentu pracownik cukierni) dziwi brak woli skierowania aktu oskarżenia do sądu;
5. działania organów ścigania kłócą się z Wytycznymi Prokuratora Generalnego RP w sprawie postępowania w przypadku czynów przestępczych o charakterze rasistowskim;
6. cieszy prowadzenie przez Policję równoległego postępowania o naruszenie przez właściciela cukierni art. 135 Kodeksu wykroczeń, z tytułu odmowy sprzedaży towarów bez uzasadnionej przyczyny. Zauważamy jednakże, w przedstawionym przypadku nie można mówić o braku uzasadnionej przyczyny, gdyż dla wszystkich było i jest oczywiste, że przyczyna było romskie pochodzenie etniczne klientów. Gdyby jednakże właściciel cukierni za swój niegodny czyn zapłacił stosowną grzywnę byłby to niewątpliwie duży krok w kierunku poszanowania prawa.
Stowarzyszenie będzie śledzić ciąg dalszy przedstawionej sprawy pod kątem bezwzględnego egzekwowania obowiązującego prawa.
Niezależnie od powyższego Stowarzyszenie zawiadamia, że o sposobie załatwienia naszego powiadomienia o przestępstwie popełnionym przez właściciela cukierni w Andrychowie powiadomimy Prokuratora Generalnego RP, proszącą go o objęcie sprawy swoim nadzorem oraz jej ponowne zbadanie.
Roman Kwiatkowski
Prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Romów w Polsce
